Nr 96 (1991)
2008-05-15

Data publikacji: 2008-05-15
Dz.U. nr: 1991

O rentach jeszcze merytorycznie dla mało przekonanych...

Renta z art. 444 par. 2 k.c. to rodzaj odszkodowania, dlatego też pozwala to na zaliczenie owego świadczenia w poczet odszkodowania sensu largo. - pisze Edyta Ryś, prawnik w w kancelarii odszkodowawczej Adiutor Centrum

Dla większości zorientowanych w tematyce dalsze dyskusje są już zbędne, jednak skoro Pani Monika Borowiecka-Paczkowska (zobacz: Komentarz do: Renta jako swoisty surogat odszkodowania dla współmałżonka) ma wątpliwości, to postaram się rozwiać je, aby nikt nie doszukiwał się dziury w całym i nie starał się blokować wypłacania należnych świadczeń.

Dla przypomnienia wyjaśniam instytucję renty oraz cel jej ustanowienia. Renta z art. 444 par. 2 k.c. to szczególny rodzaj odszkodowania. Taki pogląd wyraził także m.in. A. Szpunar pisząc, że renta ma wynagrodzić utratę wszelkich korzyści majątkowych, jakie poszkodowany by osiągnął, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Ocena ex ante sytuacji poszkodowanego pozwala na

założenie, że wszelkie koszty i "straty" wynikłe z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia stanowią szkodę zgodnie z art. 444 k.c., którą sprawca zobowiązany jest naprawić (art. 415 k.c.). Szkoda, o której mówi wspomniany artykuł polega na naruszeniu dóbr osobistych przynależnych jednostce podlegających ochronie prawnej. Jednym z takich dóbr najwyżej cenionych jest utrata zdrowia i możliwości zarobkowania. Z tego tez względu ustawodawca uregulował w par. 2 art. 444 k.c. możliwość otrzymania renty przy spełnieniu ustawowych przesłanek jako formę wynagrodzenia szkody szeroko ujmowanej.

Renta odszkodowawcza ma służyć zaspokojeniu potrzeb poszkodowanego, natomiast renta uregulowana w kodeksie rodzinnym (znajdująca się np. w wyłączeniach w art. 33 ust. 1 pkt. 6 KRO)ma na celu dobro rodziny i zapewnienie jej środków utrzymania i dlatego zaliczana jest do majątku wspólnego małżonków, dotyczy to w szczególności rent otrzymywanych ze środków socjalnych. Z tego typu rentą ściśle związany jest obowiązek alimentacyjny.

Pisząc o rodzajach rent należy wziąć pod uwagę reżim prawny, w którym znajduje oparcie oraz cel tworzenia danego przepisu (wykładnia systemowa i celowościowa). Samo słowo renta wg słownika oznacza "okresowe lub dożywotnie świadczenia pieniężne, które zapewniają osobie uprawnionej środki utrzymania w określonych sytuacjach życiowych (słownik języka polskiego PWN, red. M. Szymczak, t. 3, Warszawa 2002, str. 41). Zatem biorąc pod uwagę motyw ,jaki kierował ustawodawcą przy tworzeniu art. 444 par. 2 k.c. przyjmuje się, że miał on na celu ochronę poszkodowanych, których dobro zostało naruszone czynem bezprawnym przez zapewnienie im środków do życia wskutek utraty możliwości zarobkowania lub zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość, czy też zwiększyły się ich potrzeby.

Podkreślam, że renta z art. 444 par. 2 k.c. to rodzaj odszkodowania, dlatego też pozwala to na zaliczenie owego świadczenia w poczet odszkodowania sensu largo i jednocześnie przypisanie go do majątku osobistego współmałżonka.

Edyta Ryś

Autorka jest prawnikiem w kancelarii odszkodowawczej Adiutor Centrum.